Yem Üretiminde Kullanılan Hammaddeler
Hayat zincirinin en önemli unsurlarından birinin sağlık olduğu günümüzde daha iyi anlaşılmıştır. Sağlıklı nesiller için doğru ve dengeli beslenme kritik öneme haizdir. En Önemli protein kaynağı olan Hayvansal Ürünler sağlıklı beslenmenin temelini oluşturmaktadır. Hayvanların sağlığı doğru ve hijyenik beslenme şekillerine bağlıdır. Bu nedenle onlar için, tüketebilecekleri özel yemler üretilir. Karma yem üretiminde kullanılan doğal yem hammaddelerinin tamamının formülasyona uygun kalitede ve oranda olmasına dikkat edilir.
Rasyon ve Etkileri
Dengeli ve doğru beslenme, büyükbaş, küçükbaş hayvanlardan ve kanatlılardan kaliteli verim elde edebilmek için olmazsa olmaz koşuldur. Hayvanların yüksek verim ve iyi performans göstermeleri için tüketilmesi gereken bir besin grubu vardır. Hayvanların doğru beslenme kuralları içinde ihtiyacı olan enerji, Protein, Vitamin ve Mineraller karşılayabilecek miktarda dengeli besin besin alabilmesi çok büyük önem taşır. Bunun için yeterli miktarda karbonhidrat, protein ve yağ karışımı, bunların yanı sıra mineral ve vitaminler de katılmış yem bileşimlerine “rasyon” denir. Formüle edilmiş Rasyon, hayvanların bir günlük besin ihtiyacını olabildiğince uygun oranlarda karşılayan ekonomik yem karışımlarıdır.
Rasyon ne kadar doğru formüle edilirse alınacak verim de o kadar kaliteli olacaktır. Hayvanlardan alınan kaliteli ürünün fiyatı artacağından, ekonomik girdiler ile çıktılar arasında, çıktılar yönünde artış olacak ve hayvancılık ile uğraşan kişiler daha fazla kazanacaklardır. Bu anlamda hayvan yemlerinin her zaman hem ekonomik hem de kaliteli olması beklenir. Yem karışımlarının, hayvanlardan verimli ürün almanın yanı sıra onların sağlığını da koruması gerekir. Tüm bu gerekliliklerden hareketle hayvan yeminin, tarladan depoya, oradan beslenme aşamasına ve daha sonra gübre olana kadar incelenmesi önem taşır. Bu incelemeler, sizlere karışımın hangi oranlarda hazırlanması gerektiğine dair bilgi verir. Burada önemli nokta, hayvanın keyifle yemesi ve yiyeceklerin şişkinlik gibi çeşitli rahatsızlıklar vermemesidir.
Yem Üretimi
Büyükbaş, küçükbaş ve kanatlı hayvanların her birinin büyüme ve olgunluğa erişme aşamasında kullandıkları yemler farklıdır. Tüm bu farklılıklar nedeniyle aldıkları yemlerin oranları ve içerikleri de değişir. Hayvan yemi üretiminde kullanılan Hammaddelerin bazıları ve özellikleri şöyledir:
Enerji kaynağı Yem Hammaddeleri
· Tahıllar –(Mısır, Buğday, Arpa, Çavdar, Tritikale)
Büyükbaş, küçükbaş ve kanatlı hayvanların tamamı için kullanılan bir yem ham maddesidir. İçerdiği protein, nişasta ve yağ gibi besin değeri yüksek bileşenler dolayısı ile oldukça gereklidir.
· Bitkisel Yağlar
Tüm hayvanların Beslenmesinde yer alan önemli bir besin kaynağıdır.
Değirmencilik ve Nişasta Sanayi Yan Ürünleri
· Mısır Gluteni
Mısır gluteni, içerdiği yüksek oranda protein ile çok önemli bir besindir. Ayrıca metionin ve sistin gibi amino asitler de içerir. Bu amino asitler, proteinin yanı sıra yüksek enerji de sağlar. Bu anlamda mısır gluteni, özellikle kanatlı hayvanların rasyonlarında önemli bir protein kaynağı olarak kullanılır.
· Masarasyon Suyu
Masarasyon suyu, mısır işleme tesislerinin ilk yan ürünüdür. Mısır tohumları yıkanırken, çözünen protein, karbonhidrat ve proteinler de suya karışır. Hayvan yeminde kullanılan masarasyon suyu, bu değerli bileşiklerin kaybolmadan değerlendirilmesini sağlamış olur.
· Kepek
Geviş getiren hayvanların yemine eklenen kepek, hayvanların karbonhidrat, protein, mineral ve vitamin takviyelerinde kullanılır. Buğday kepeği, süt ve besi sığırı rasyonlarında yaygın olarak kullanılır. Kanatlı rasyonlarında kullanıldığında ise protein ve mineral kaynağı olarak dikkat çeker.
· Razmol
Değirmende öğütülen kepeğin ezilmiş ve un haline getirilmiş yapıda olanıdır. Yüksek oranda protein ve karbonhidrat içerir.
· Bonkalite
Bonkalite buğdaydan elde edilen Nişastası Yüksek yemlik undur, ayrıca endosperm de içerir. Yem sektöründe kullanılmasının yanı sıra kuruyemiş sanayisinde ve tutkal yapımında da kullanılır. Protein yüzdesi, %9, ham selüloz miktarı %3, rutubet maksimum %13,5 ve kül de en fazla %1,8 kadardır.
· Kırık Buğday Elekaltı
Kırık buğday adı da verilir. Demir, çinko gibi minerallerin yanı sıra B vitamini türevleri de bulunur.
Şeker Sanayi Ürünleri
· Melas
Büyükbaş hayvan rasyonlarına ek olarak katkı maddesi amacıyla kullanılır. Şeker pancarından elde edilir. Melas, şeker üretiminde yan üründür. Enerji bakımından zengindir ve rasyona katılan 150 kg’dan biraz daha fazla melas, 500 kg arpanın vereceği enerjiyi üretir. Süt verimini artırır ve hayvanın zamanında kızgınlığa girmesini sağlar.
· Şeker Pancarı Küspesi Peleti
Küçük ve büyükbaş hayvan rasyonundaki ideal beslenme öğelerinden birisidir. Pancar şekeri fabrikalarının ikincil yan ürünüdür. Süt veriminde ⅓ oranında artış kazandırır. Hazım kolaylığı sağlar ve iştah artırıcıdır. İçinde yüzde 8 oranında da protein bulunur.
Diğer Ürünler
Yağ, malt çili, et - kemik unu, balık unu gibi ürünler de bazı hayvanların yem üretiminde ham madde olarak kullanılır.
Büyükbaş,küçükbaş ve kanatlı hayvanların verimi için rasyonlarının doğru olması gerekir. Hayvanların her sürecinde ayrı oranlarda ham maddeler katılır. Hayvan yem üretimi için kullanılan makineler de tüm bu oranlara göre hazırlanır ve programlanır. Karışımların fabrikasyon olarak satın alınması, ürünün kalitesine bağlı olarak da değişir.
Sizler de hayvanlarınızın verimli, mutlu ve sağlıklı olmasını istiyorsanız güvendiğiniz yemlerden yedirerek onların mutlu bir hayat sürmesini sağlayabilirsiniz.
Tugay Günay
YEMTAR A.Ş.
Pazar Araştırma Uzmanı
